Dlaczego prawidłowe mocowanie ładunku jest tak ważne?
Źle zabezpieczony ładunek może przesunąć się przy hamowaniu, wypaść podczas zakrętu, uszkodzić pojazd, doprowadzić do utraty towaru, a nawet spowodować wypadek. Dane kontrolne pokazują, że znacząca część naruszeń dotyczy właśnie zabezpieczenia ładunku — często problemem nie jest brak sprzętu, lecz jego niewłaściwe użycie.
1. Używanie pasów bez metki lub o nieznanych parametrach
Jednym z najpoważniejszych błędów jest stosowanie pasów bez czytelnej etykiety. Metka (znakowanie) to nie ozdoba — to dokument bezpieczeństwa. Na metce znajdziesz dane takie jak:
- LC (Lashing Capacity) — dopuszczalna siła rozciągająca,
- STF (Standard Tension Force) — nominalna siła napięcia napinacza,
- SHF (Standard Hand Force) — siła ręczna 50 daN,
- długość, producent i norma (np. PN-EN 12195-2).
Dlaczego to problem? Bez tych informacji nie można prawidłowo dobrać liczby pasów ani ocenić bezpieczeństwa mocowania.
Jak uniknąć: kupuj certyfikowane pasy, kontroluj metki przy odbiorze, wycofaj z użycia pasy z uszkodzoną etykietą.
2. Stosowanie zbyt małej liczby pasów
Wielu kierowców używa „minimum” pasów — często za mało w stosunku do masy ładunku i wymaganej LC. Przy hamowaniu działają siły rzędu 0,6–0,8 g — to oznacza ogromne obciążenia dla mocowania.
Jak uniknąć:
- Oblicz liczbę pasów na podstawie LC i wagi ładunku,
- stosuj maty antypoślizgowe (zwiększają tarcie nawet 3–4x),
- pamiętaj o pasach opasujących dla lepszego rozkładu sił.
3. Zły dobór pasów do rodzaju ładunku
Nie każdy pas nadaje się do każdego ładunku. Przykładowo:
- pas 25 mm → lekkie ładunki i drobne ładunki,
- pas 50 mm (LC 2500–5000 daN) → standard transportowy dla palet i cięższych towarów,
- pasy z napinaczami typu ERGO (wyższe STF) → tam gdzie potrzebne jest duże dociągnięcie.
Jak uniknąć: dobieraj pasy wg tabel producenta; dla ciężkich i ostrokrawędzistych ładunków stosuj narożniki ochronne i osłony krawędzi.
4. Nieprawidłowe użycie napinacza
Napinacz to element krytyczny — źle użyty może przyspieszyć awarię. Typowe błędy:
- nadmierne, brutalne napinanie (przekraczanie dopuszczalnego obciążenia),
- używanie napinaczy z wyrobioną zapadką lub uszkodzonym mechanizmem,
- łączenie pasów o różnych parametrach bez kalkulacji.
Jak uniknąć: ucz kierowców kontroli STF, serwisuj napinacze, stosuj napinacz zgodny z przeznaczeniem (ERGO, standard).
5. Używanie przetartych lub uszkodzonych pasów
Uszkodzone pasy to realne ryzyko — przecięcia, przetarcia, stopienia włókien, rozwarstwienia czy uszkodzenia elementów metalowych wykluczają pas z użytku.
Jak uniknąć: regularne inspekcje (przed i po trasie), stosowanie osłon narożnych, natychmiastowa wymiana uszkodzonych pasów.
6. Pomijanie mat antypoślizgowych
Maty antypoślizgowe to jedna z najtańszych, a jednocześnie najskuteczniejszych metod zabezpieczania. Zwiększają współczynnik tarcia i redukują konieczność użycia dodatkowych pasów.
Jak używać: kłaść maty pod palety, skrzynie i maszyny; łączyć z pasami opasującymi dla maksymalnej stabilności.
7. Mocowanie bez symetrii i odpowiedniego rozkładu
Pasy powinny być rozłożone symetrycznie względem osi ładunku i naczepy. Asymetria powoduje nierównomierne naprężenia i przesunięcia.
Jak uniknąć: dociągaj pasy w tej samej kolejności, kontroluj napięcie pasów po załadunku i po pierwszych kilometrach.
8. Nieprawidłowe rozmieszczenie ciężaru
Nierównomiernie rozłożony ładunek wpływa na sterowność i bezpieczeństwo. Ciężkie elementy powinny być umieszczone nisko i blisko osi, a ciężar rozkładany równomiernie na boki.
Praktyczna zasada: ciężkie ładunki na dole, lekkie na górze; ładunki na paletach zrównoważone po szerokości naczepy.
9. Błędy przy użyciu łańcuchów i odciągów
Przy mocowaniu ciężkiego sprzętu stosuje się łańcuchy i odciągi. Tu najczęściej popełniane błędy to:
- zaczepianie łańcuchów o elementy nieprzeznaczone do obciążania,
- używanie łańcuchów z mikropęknięciami,
- nieprawidłowe kąty pracy (zbyt mały/kiepski kąt zaczepienia).
Jak uniknąć: korzystaj z punktów zaczepienia producenta, używaj łańcuchów z certyfikatem (klasa 8 lub 10) i sprawdzaj naciąg po pierwszych 50 km.
10. Brak kontroli po ruszeniu
Po zapięciu pasów ładunek „osiada” i pasy mogą stracić napięcie. Brak kontroli po ruszeniu to częsta przyczyna obluzowania ładunku.
Jak uniknąć: zatrzymaj się po 5–10 km, skontroluj i dociągnij pasy; kolejne kontrole co 150–200 km podczas dłuższych tras.
Checklista dla kierowcy
- Sprawdź metki i certyfikaty pasów (PN-EN 12195-2).
- Dobierz liczbę pasów na podstawie LC i wagi ładunku.
- Używaj mat antypoślizgowych i narożników ochronnych.
- Kontroluj napinacze i wymieniaj zużyte elementy.
- Rozkładaj ciężar symetrycznie i nisko.
- Po ruszeniu sprawdź napięcie pasów i popraw je.
FAQ — najczęściej zadawane pytania
Ile pasów trzeba użyć do palety 1000 kg?
Zwykle 2–4 pasy, w zależności od LC pasów i użycia mat antypoślizgowych. Dokładne obliczenie wymaga znajomości LC jednego pasa.
Czy pasy bez metki można używać?
Nie — pasy bez czytelnej etykiety są niezgodne z normą i niezalecane do użytku. Mogą być podstawą do zatrzymania pojazdu podczas kontroli.
Czy można używać pasów z niewielkim przetarciem?
Nie. Nawet niewielkie uszkodzenie może znacząco obniżyć wytrzymałość pasa — lepiej wymienić pas na nowy.
Co jest lepsze — pasy czy łańcuchy?
Dla palet, kartonów i większości ładunków lekkich — pasy. Dla ciężkich ładunków stalowych lub maszyn — łańcuchy i odciągi z certyfikatem.